Evergrey – A Heartless Portrait

Evergrey – A Heartless Portrait (The Orphean Testament)

Jaar van release: 2022

Label: Napalm Records

Evergrey heeft een sound die je herkent uit duizenden. Hoe ze erin slagen om in wezen complexe muziek (progressieve metal) zo aanstekelijk te doen klinken, dat is ons keer op keer een raadsel en daar zijn ze enorm bedreven in. Wie dan na 25 jaar nog niet van Evergrey heeft gehoord, heeft zeker iets gemist. ‘A Heartless Portrait (The Orphean Testament)’ is alweer hun 13e studio album. De vijfkoppige band uit Zweden staat garant voor een stevig portie Scandinavische melancholie in combinatie met progressieve metal. ‘Escape Of The Phoenix’ (2021) benadrukte de intensiteit die Evergrey kan brengen, die overweging kwam terug in de muziek en de teksten, wat leidde tot pure poëzie. Op dit album zal de nadruk meer liggen op de muzikale aspecten, het is tijd voor technische riffs en vooral progressieve metal, het is tijd voor; ‘A Heartless Portrait’. Evergrey zit niet graag stil. De band houdt van touren en gaat tijdens en na optredens graag in gesprek met hun fans, iets wat ze erg misten tijdens de wereldtournee van dat ene kroonvirusje waar u ongetwijfeld een en ander over opgevangen hebt de voorbije twee jaar. De Zweden zitten vol energie en dat blijkt ook uit het aantal albums. Evergrey kunnen we met een gerust hart een vaste waarde noemen in de progressieve metal scène. Voorganger Escape Of The Phoenix kwam amper vorig jaar uit, The Atlantic dateert van 2019. Het bloed kruipt waar het niet gaan kan natuurlijk, maar is dat niet wat veel Evergrey op zo’n korte tijd?

Het album opent in ieder geval energiek met ‘Save Us’. Het is een typische Evergrey rammer, waarbinnen melodie door inbreng van de toetsen door Rikard Zander niet mag ontbreken. Save Us veegde echter meteen alle twijfel weg. Ongelooflijk hoe dat kan. Vanaf de eerste noot voelt het zoals het moet. Zelfs nog voordat we Toms karakteristieke, emotioneel geladen stemgeluid horen. De productie is organisch en warm, de muziek doorleefd. De riff is zo herkenbaar Evergrey. Groovy, heavy, catchy, afgemeten, een midtempo beuker. Wanneer Toms vocalen erbij komen, wordt het geluid ruimtelijker door toevoeging van sfeervolle keyboards, terwijl gitaar en bas meer op de achtergrond blijven rollen. Na de brug met “Save Us”-uitroepen gaat het magistrale refrein in: beklijvende, meerstemmige melancholie die de muzikale ruimte opentrekt en de gevoelens laat stromen. Prachtig. Dit is Evergrey op zijn best. De gitaarsolo van Henrik maakt het af en is de kers op de taart.

De harde opening van ‘Midwinter Calls’ maakt indruk. Het geheel kent een tof ritme voor de gekozen zanglijn, waarbij een mooie overgang nog maar eens benadrukt hoe goed Tom eigenlijk is. Strak drumwerk van Jonas Ekdahl begeleidt de toetsen subliem. De emotionele spanning blijft er verder goed in met Midwinter Calls. Iets sneller in de aanvang houdt de strofe er ook meer het ritme in dan de opener. Hier bestaat de brug naar het refrein uit gevoelige pianotoetsen die Toms stem begeleiden. En dan duikt achtergrondkoor-achtige zang die het nummer een sterk anthemgevoel geven. Ik kan me niet voorstellen dat ze dit live niet zullen spelen: dit als publiek meebrullen wordt een ervaring op zich. Het refrein zelf is een hoogtepunt in een al sterk nummer. De band wisselt met succes de meer gevoelige melodieën (die gitaarsolo’s ook weer!) af met iets meer dreiging en zorgt zo voor voldoende onderlinge afwisseling.

‘Ominous’ duurt maar liefst 6:10 minuten. Dit geeft de band gelegenheid om muzikaal alles uit de kast te halen. Het begint met een rustige opbouw, waarbij de nadruk ligt op de vocalen en de verhalende lijn van de gitaren van Tom en Hendrik Danhage. Gewaagde effecten op de vocalen brengen de versnelling, wat een enigszins rare vibe creëert zonder iets af te doen aan het geheel. Het blijft redelijk rustig, met mooi solowerk, en daar is ook alle ruimte voor. Ominous zit qua structuur helemaal anders in elkaar en zorgt op die manier voor wat welkome verrassing. Een trager nummer maar helemaal geen ballad. De centrale riff van Call Out The Dark is enorm catchy waarbij de keyboards voor een spacey sfeertje. Het refrein herneemt de catchy beginriff en zorgt weer voor een mogelijk mooi meezingmoment.

‘The Orphean Testament’ kent een krachtige opening op de gitaren. De vocalen van Tom komen er wat vlak in, maar gedurende het nummer ontwikkelt ook zijn rauwheid. Ook de overgangen voelen soms wat vlak, en zorgen voor het nodige tempoverlies. Het nummer lijkt hierdoor twee gezichten te hebben, waarbij de voorkeur voor de hardere kant duidelijk wint. Meer venijn horen we in The Orphean Testament, zeker in de furieuze start. En toch slagen de heren er ook hierin om er een refrein te laten op volgen dat binnenkomt. Verschillende solo’s (van gitaren én keyboards) brengen dit nummer wat meer richting de prog zonder in oeverloos geneuzel te vervallen: zoals we al lang weten, begrijpen de maestro’s de kunst om mee te golven op het gevoel. De gelaagdheid van de productie is in het bijzonder te bewonderen rond de helft van dit nummer: een stevig metalen soundscape ondersteunt de harmonieuze zang en schildert zo een rijke, warme klankendeken.

Het wapper met je haar momentje komt duidelijk naar voren in ‘The Great Unwashed’. Het nummer kent een lekkere rauwe vibe, wat een goede mix blijkt met de vocalen. Het refrein is iets meer gladgestreken, maar die mix wordt goed gedragen door een vleugje theatrale invloeden. De break is rustig en gaat over in een bijna psychedelische solo. Het geheel is mooi en technisch en laat horen dat Evergrey als band nog steeds de uitdaging opzoekt in muzikale ontwikkelingen.

‘Heartless’ is zo’n nummer wat echt even indruk maakt. De mooie meeslepende intro, geeft het meteen een krachtige uitstraling. Het kent een tof tempo, en rockt lekker. De nodige kracht komt voort uit de gekozen riffs. Het kent strakke overgangen, wat zorgt voor een sterke mix met veel afwisseling. De rustige break legt de nadruk op de vocalen, waarbij een krachtige uithaal van Tom de gitaarsolo inluidt. Deze is niet al te gepolijst en maakt het nummer echt af!

Stoere riffs kenmerken ‘Blindfolded’ Waar Evergrey vaak vervalt in de verhalende lijn met een hoog gehalte van thematiek, gebeurt dat hier niet. Het is rauw maar zeker ook spannend door de toevoeging van het nodige solowerk. Het resultaat is een lekker nummer met de nodige ballen.

Afgesloten wordt er met een totale contradictie op ‘Blindfolded’, ‘Wildfires’ had ook een nummer van Silent Skies (het andere project van Tom Englund) kunnen zijn. Het is de gevoelige ballad die je terugbrengt bij de Scandinavische melancholie. Maar zeker een waardige afsluiter.

Met ‘A Heartless Portrait (The Orphean Testament)’ brengt Evergrey een spannend album uit. Er ligt duidelijk meer nadruk op het muzikaal experimenteren. De laatste albums hadden allen een sterk verhalende lijn en dit bracht de band de nodige successen. Het is dan ook een gewaagde keuze om juist muzikaal meer de diversiteit van de band te benadrukken. Het heeft vlagen van de rauwheid van de eerste albums, waar ook duidelijk hoorbaar is dat de band door de jaren heen de nodige ontwikkeling heeft doorgemaakt. ‘A Heartless Portrait (The Orphean Testament)’ heeft misschien niet die grote hit, maar het is zeker geen album dat mag ontbreken in de collectie van de gemiddelde fan. Nauwelijks een jaar na Escape Of The Phoenix had ik niet verwacht dat Evergrey met zo’n meesterwerk op de proppen zou komen. Dit zijn geen restjes die men een jaar na de voorganger uitbrengt. Nee, voor mij knoopt A Heartless Portrait (The Orphean Testament) meer aan bij The Atlantic, met hier een daar de meer donkere Phoenix-inslag en knipogen naar hun rijke verleden. Pakkend, catchy, maar ook groovy en zwaar.