Evergrey – Escape of the Phoenix

Evergrey – Escape of the Phoenix

Jaar van Release: 2021

Label: AFM Records

 Wanneer in het gezegende jaar 1995 ene Tom Englund de band Evergrey oprichtte, hadden er weinigen gedacht dat diezelfde band anno 2021 nog steeds springlevend zou zijn. Niet alleen zag dit collectief het levenslicht in Gothenburg – nota bene het epicentrum van de melodeath – maar daarnaast stond het progressieve genre op dat ogenblik nog nagenoeg in de spreekwoordelijke kinderschoenen. 25 jaar later is het geesteskind van Tom Englund te beschouwen als een van de grootste progressieve metalbands binnen het hele circuit, al moeten we jammer genoeg toegeven dat de band, en bij uitbreiding het subgenre in haar totaliteit, geheel onterecht nog steeds flink ondergewaardeerd wordt. De heren van Evergrey laten het alleszins niet aan hun hart komen en zijn op 26 februari met Escape of the Phoenix toe aan album nummer 12, dat zal verschijnen via AFM Records. Het gaat de laatste jaren behoorlijk goed met Evergrey. Zeker na de terugkeer van gitarist Henrik Danhage en drummer Jonas Ekdahl, in 2014, laten de platen van de Zweedse progressieve/melodieuze metalformatie een hervonden spelplezier horen. Met deze oudgedienden terug in de gelederen is de muziek van het gezelschap ook weer een stuk technischer en uitdagender geworden

Na de trilogie heeft Evergrey zichzelf de ruimte gegeven om vanuit een blanke start Escape Of The Phoenix te schrijven.

Op muzikaal gebied is Evergrey nooit een band geweest die lang ter plaatse is blijven trappelen. Mits eerder subtiele wijzigingen is het geluid van deze heren album na album blijven evolueren, hetgeen duidelijk hoorbaar is op deze nieuwste telg. Escape of the Phoenix is zonder enige zin voor overdrijving misschien wel het beste werk van Evergrey tot op heden. Het lijkt dan ook wel of persoonlijke tegenspoed en kwaliteitsvolle muzikale composities rechtstreeks met elkaar in verhouding staan.

In plaats van te opteren voor een weemoedige intro, gooit Evergrey op deze twaalfde worp meteen de knuppel in het hoenderhok wat resulteert in een ijzersterk openingsduo waarbij het tempo voortdurend zeer hoog ligt en waarbij deze heren duidelijk maken dat ze wel degelijk garant staan voor progressive metal en niet voor progressive rock.

De eerste twee singles “Forever Outsider” en “Eternal Nocturnal” die Evergrey van het album trok, zijn meteen allebei een schot in de roos waarbij toevalligerwijs het accent in de refreinen stevig ligt op de twee woorden uit de titel. Vanaf de start van “Forever Outsider” besef ik hoezeer ik Evergrey gemist heb (hoewel het vorige werk nog geregeld gedraaid wordt). Het is alsof je een goede vriend lange tijd niet gezien hebt en je in je gesprek verder gaat waar je de vorige keer gebleven bent in plaats van het plaatsen van beleefdheidsvragen bij aanvang. Er ligt meteen een aanstekelijke melodie te wachten die met een stuwende ritmesectie als kruiend ijs vooruitschuift maar waar op het juiste moment toch ruimte is voor een ingehouden ritme. De titel en teksten zijn daarbij zeer.

 De tweede single “Eternal Nocturnal” heeft een krachtige start en het is de intense zang van Tom dat je grijpt. Er wordt prachtig toegewerkt naar het refrein dat ergens als een liefdesliedje gezien kan worden. Als strohalm in een moeilijke periode, waaraan je je kunt klampen. Vooral in het stuk waar Tom en gitarist Henrik Danhage elkaar aanvullen in solo’s ligt er een goede groove aan dit spel ten grondslag. Door heel even in te houden in het spel creëert Evergrey naar het einde een mooi contrast.

Met “Where August Mourn” zet Evergrey zich ten aanzien van dit nieuwe album helemaal op de kaart. Het is werkelijk een klassieke Evergreycompositie. Een compositie die opgebouwd is uit meerdere lagen en een borrelende spanning in zich heeft. Een compositie waarbij er een siddering door je heen gaat wanneer de muziek zich nestelt in je. Op een gegeven moment wanneer je bent meegezogen in de maalstroom van “Where August Mourn” krijgen de compositie en het tempo ineens een wending en zet een ferme onregelmatige riff de boel danig op zijn kop.

Het volgende “A Dandelion Cipher” waarbij de band in flinke vaart de compositie aftrapt, maar maakt ruimte voor innemende zang waarbij op de achtergrond het ritme voorzichtig doorgaat. Met een muzikale golf je mee op de sfeer van de melodie. Soms oplaaiend als vuur en dan weer rustiek met een stuk a-capella.

Ook titelnummer “Escape Of The Phoenix” zet de lijn door. Opvallend voor mij bij Evergrey zijn de boodschappen die de teksten herbergen. Ook in “Escape Of The Phoenix” is dat zo waarbij de Phoenix metafoor kan zijn voor je eigen leven waaruit je wilt breken. Een bewustwording van de structuur in je leven die voor sommigen als een dwangbuis aanvoelt. Henrik Danhage heeft al laten horen op het album wat een waardevolle speler hij is in de band, maar lijkt zichzelf hier te overtreffen. Hij wordt daarin gestimuleerd door het stevige drumwerk van Jonas Ekdahl die zich zeker niet onbetwist laat. Op een gegeven moment komt er een ontlading met een heimachine aan drumslagen en een zinderende gitaarsolo. De zangmelodie staat sterk als een rots in het muzikale decor. Het is intens en kent een krachtig einde.

Dat gitaargeluid is zeer bepalend ook bij “Leaden Saints” dat samen met “Run” het album afsluit. Run is een bijzondere compositie omdat het geheel wat luchtiger lijkt te klinken. Voor mij is “Run ook de compositie waarin toetsenist Rikard Zander meer op de voorgrond treedt. Daarbij is Run de compositie die ergens tussen de meer krachtige composities en de rustige in beweegt. Want ook de passie en de emotie komen sterk aan bod op Escape Of The Phoenix. Over het algemeen onderhuids ontluikt het in bijvoorbeeld Stories. Een soort van powerballad waarin zang en piano de aanzet geven voor een intense muziekervaring. Het krijgt verderop een vervolg in “In The Absence Of Sun”. Dit is van het begin tot het einde kippenvel op je lijf. Evergrey werkt vanuit de emotiebasis naar krachtige taferelen om weer terug te keren naar de basis met het gitaarspel als brug.

Wat dat betreft kan het niet op en is het Tom die in de powerballad “You From You” zich helemaal mag uitleven in een gitaarsolo die zeker niet gedomineerd wordt door snel vingerspel, maar door de gehele intentie en droefheid die “You From You” eigenlijk uitstraalt.

En daar is tenslotte “The Beholder”, muzikaal goed in elkaar en we mogen zeker niet vergeten dat het het spel van Rikard hierbij ook een rol speelt. Meegezogen in de stroom komt er een punt waarin James LaBrie zijn bijdrage laat gelden. Evergrey heeft vaker gastbijdragen wanneer een compositie erom vraagt. Hier vonden ze unaniem dat het stemgeluid van James hier paste en het is werkelijk waar. De stemmen van James en Tom passen ook uitstekend in het plaatje.

Nog geen twee jaar na het uitstekende The Atlantic is Evergrey sneller dan verwacht terug met een nieuwe plaat. Al hadden we het eigenlijk wel voelen aankomen dat een nieuwe plaat niet al te lang in de koelkast zou blijven steken. Bandleider Tom Englund heeft het namelijk nooit onder stoelen of banken gestoken dat muziek alleen maar tot stand kan komen uit gevoelens en emoties die het gevolg zijn van ramp en tegenspoed. De voorbije jaren waren voor de man in kwestie dan ook zowel op wereldwijd als op privegebied op zijn zachtst uitgedrukt geen topjaren wat geleid heeft tot deze Escape of the Phoenix.

Misschien op papier een kleine nuance, maar op muzikaal gebied een wereld van verschil. “Where August Mourns” zou bovendien zo maar eens kunnen uitgroeien tot een van de allerbeste songs van het nieuwe jaar.

Het mag gezegd worden dat Tom Englund heel het album op dreef is en dat geldt voor heel de band, zodat we hier weer een topplaat in hun oeuvre tegemoet kunnen zien. Met deze twaalfde langspeler komt Evergrey energiek en overtuigend voor de dag. Het is een plaat die een zeer breed publiek zal aanspreken.