Innovatie in de hardrock en metal
Nadat we hebben geprobeerd een uitleg te geven over de hardrock en heavy metal en het ontstaan, is in de loop van de jaren er een hoop genre’s dan wel subgenre’s ontstaan.
Ten eerste: hoe heeft de hardrock zich na haar ontstaan ontwikkeld tot verschillende subgenres? Ten tweede: welke kruisbestuivingen hebben plaatsgevonden tussen hardrock / heavy metal en andere muziekgenres? Ten slotte: in hoeverre zijn bands in de hardrock en metal in staat om hun eigen muziek te vernieuwen? Hier lopen we overigens gelijk tegen de definitiekwestie van ‘hardrock’ aan; ik heb hardrock redelijk breed gedefinieerd, en samen gepakt met heavy metal en de subgenres die daar weer uit ontstaan zijn. Als je een nauwere definitie van hardrock neemt, zoals te vinden is op wikipedia, is het punt dat het weinig innovatief is zelfs te verdedigen.
Maar in vergelijking met de Subgenres: kunnen we concluderen dat de muziek vooral harder, sneller, langzamer en extremer door de jaren is geworden.
De meeste historici, muzikanten en liefhebbers zijn het er wel over eens dat Black Sabbath de aartsvader van de heavy metal is.* Vanuit Black Sabbath is een enorme diversiteit aan stijlen ontstaan. Maar het is zeker de moeite waard om wat subgenres en de daarmee samenhangende innovatieve ontwikkelingen te schetsen, zonder te vervallen in een eindeloze lijst van band- en genrenamen.
Het tempo van de muziek werd steeds verder opgevoerd. Waar Black Sabbath en tijdgenoten nog redelijk relaxte muziek maakten, voerden trash- en speedmetalbands vanaf de vroege jaren tachtig het tempo flink op. Latere bands gingen nog sneller, en uiteindelijk werden in het grindcore-genre alle snelheidsrecords gebroken.
Andersom werkte het ook: waar veel bands het tempo steeds verder opvoerden, ging in de doom metal (de langzame, depressieve variant van de metal) het tempo steeds verder omlaag. Totdat je op een gegeven moment uitkwam bij intens trage muziek.
Net zoals het tempo van de muziek zich in verschillende richtingen ontwikkelde, ontwikkelde de zang zich. Waar Ozzy (de oorspronkelijke zanger van Black Sabbath) en de bands uit de New Wave of British Heavy Metal (NWOBHM, vanaf het eind van de jaren ‘70) nog zongen, gingen de vroege trash metalbands schreeuwen, gingen latere death metalbands brullen en nog latere black metalbands krijsen.
Diezelfde extremen zie je ook als het gaat om songteksten en artwork. Waar Black Sabbath voorzichtig begon over duivels, heksen en drugs, gingen andere bands steeds verder. Het moest shockerender. Dat uitte zich bijvoorbeeld in het steeds explicieter uitventen van ‘duivelsaanbidding’. In de death metal richtte men zich veelal op het schrijven van steeds ranzigere en explicietere songteksten; in de glamrock / hair metal cultiveerde men het ‘bad boys’ imago rond ‘sex and chicks‘, terwijl de metal uit de sloppenwijken, die tegen de hardcore aan zat, het harde ‘street life’ en de rondvliegende kogels bezong.
Is er dus sprake geweest van innovatie in de hardrock en metal? Ja maar niet alles is vernieuwend, baanbrekend of grensverleggend. Keerzijde van een dergelijke innovatie, die is gericht op het doortrekken van extremen, is dat je op een gegeven moment tegen een muur aanloopt: nog sneller lukt niet zonder dat de muziek ruis wordt, of zonder dat gitaristen brandblaren op de vingers krijgen bij het spelen. Nog langzamer lukt niet zonder dat het op een gegeven moment stil wordt. Nog extremer leidt uiteindelijk tot fysieke barriëres, of tot ‘het nergens meer over gaat’, zowel qua muziek als qua randzaken als teksten en artwork.Gelukkig zijn er meer manieren om een innovatief te zijn binnen een muziekgenre. Een andere voor de hand liggende is het samenwerken met en gebruik maken van andere genres.
Niettemin is heeft zich een enorme ontwikkeling voltrokken sinds het begin van de muziekstijl ruim veertig jaar geleden. Door de jaren heen is de muziek flink veranderd maar of al die modernere genres de tand des tijds gaan doorstaan vraag ik me wel af.
